Tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin và xu thế hội nhập quốc tế đã không ngừng tác động đến các lĩnh vực kinh doanh trong thời đại mới. Kéo theo đó là sự thay đổi và biến động không ngừng của môi trường kinh doanh. Do đó, đòi hỏi các nhà quản trị kinh doanh phải năng động, linh hoạt thích nghi, cập nhật xu hướng để có thể xây dựng chiến lược bài bản thì mới có thể duy trì bền vững trên thị trường. Vai trò của chiến lược và quản trị chiến lược trong kinh doanh cũng quyết định sự thành công của doanh nghiệp. Vậy làm thế nào để có thể xây dựng được một chiến lược kinh doanh hoàn hảo cho doanh nghiệp?
Hãy để Khởi nghiệp 24h chia sẻ những thông tin hữu ích doanh nghiệp của bạn nhé!
- Chiến lược kinh doanh là gì?
“Chiến lược” là một thuật ngữ bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp “Strategos” được sử dụng trong lĩnh vực quân sự. Theo nhà lý luận quân sự thời cận đại – Clawzevit cho rằng: “Chiến lược quân sự là nghệ thuật chỉ huy ở vị trí ưu thế”.
Theo Johson và Scholes (1999, Exploring Corporate Strategy) định nghĩa: “Chiến lược là định hướng và phạm vi của một tổ chức về dài hạn nhằm giành lợi thế cạnh tranh cho tổ chức thông qua việc định hướng các nguồn lực của nó trong môi trường thay đổi, để đáp ứng nhu cầu thị trường và thỏa mãn mong đợi của các bên hữu quan.”
Còn theo nhà sáng lập của Tập đoàn Boston – Brace Henderson: “Chiến lược là sự Ttm kiếm thận trọng một kế hoạch hành động để phát triển và kết hợp lợi thế cạnh tranh của tổ chức. Những điều khác biệt giữa bạn và đối thủ cạnh tranh là cơ sở cho lợi thế của bạn.” Henderson tin rằng cần có sự khác biệt thì mới có thể tồn tại. Michael Porter cũng đồng quan điểm với Henderson, ông chia sẻ rằng: “Chiến lược cạnh tranh liên quan đến sự khác biệt. Đó là việc lựa chọn cẩn thận một chuỗi hoạt động khác biệt để tạo ra một tập hợp giá trị độc đáo.”
Tuy nhiên, dù tiếp cận theo định nghĩa nào thì bản chất của chiến lược kinh doanh vẫn là phác thảo hình ảnh tương lai của doanh nghiệp trong lĩnh vực hoạt động và khả năng khai thác. Thuật ngữ “chiến lược kinh doanh” được dùng theo những ý nghĩa phổ biến nhất:
+ Xác lập mục tiêu dài hạn, ngắn hạn của doanh nghiệp
+ Đưa ra các phương án hành động thực thi tổng quát
+ Lựa chọn các phương án chiến lược để thực hiện, triển khai phân bổ nguồn lực để thực hiện chiến lược nhằm đạt được mục tiêu đó.
- Vai trò quan trọng của chiến lược kinh doanh
Vai trò của chiến lược kinh doanh đối với doanh nghiệp được thể hiện qua các khía cạnh sau:
(1) Giúp các tổ chức, doanh nghiệp nhận biết rõ được mục đích hướng đi của mình trong tương lai, là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của doanh nghiệp, tổ chức.
Chiến lược kinh doanh đóng vai trò định hướng hoạt động trong ngắn hạn dài hạn của doanh nghiệp là tiền đề vững chắc cho việc triển khai các hoạt động tác nghiệp. Nếu không có chiến lược hoặc chiến lược không được thiết lập cụ thể rõ ràng sẽ dẫn đến trong quá trình hoạt động doanh nghiệp dễ mất phương hướng.
(2) Giúp doanh nghiệp nắm bắt và tận dụng được các cơ hội kinh doanh đồng thời doanh nghiệp có biện pháp chủ động đối phó với những nguy cơ và mối đe dọa trên thương trường kinh doanh.
(3) Góp phần nâng cao hiệu quả Sử dụng hợp lý nguồn lực tăng cường vị thế của doanh nghiệp trên cuộc đua giành thị phần nhằm đảm bảo cho doanh nghiệp có thể phát triển liên tục và bền vững.
(4) Giúp tạo ra các căn cứ vững chắc cho doanh nghiệp để đưa ra quyết định nhanh chóng phù hợp với sự biến động liên tục của thị trường. Là tiền đề vững chắc cho các hoạt động nghiên cứu và triển khai đầu tư phát triển, đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân sự, hoạt động mở rộng thị trường và phát triển sản phẩm.
- Quy trình xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả
Việc xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả giúp góp phần phát triển doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp đi đúng hướng và đạt được mục tiêu đã đề ra. Là chìa khóa quyết định sự thành công hay thất bại của một doanh nghiệp.
Vậy làm thế nào để xây dựng được một chiến lược kinh doanh hiệu quả? Sau đây là quy trình chi tiết để có một chiến lược kinh doanh phù hợp cho doanh nghiệp của bạn:
Bước 1: Xác định mục đích và mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp
Giai đoạn xác định mục đích và mục tiêu chiến là giai đoạn mở đầu vô cùng quan trọng trong toàn bộ quá trình doanh nghiệp quản trị chiến lược. Doanh nghiệp cần trả lời 2 câu hỏi nền tảng khi bắt đầu thực hiện xây dựng chiến lược kinh doanh. Một là, lĩnh vực doanh nghiệp đang kinh doanh là gì? Hai là, vì sao doanh nghiệp có thể kinh doanh và tồn tại trong lĩnh vực đó?
Để trả lời cho câu hỏi thứ nhất, doanh nghiệp cần phải xác định được mục đích, nhiệm vụ kinh doanh của mình. Còn câu hỏi thứ hai, doanh nghiệp cần phải xác định được các mục tiêu mà doanh nghiệp muốn hướng đến.
Mục tiêu của hai vấn đề trên trong bản tuyên ngôn sứ mệnh là đưa ra được bối cảnh để từ đó doanh nghiệp có các quyết định chiến lược. Nói một cách dễ hiểu hơn thì bản tuyên ngôn sứ mệnh của doanh nghiệp tạo ra trọng tâm và định hướng cho doanh nghiệp.
Bản tuyên ngôn sứ mệnh giúp xác định lĩnh vực kinh doanh, tầm nhìn, mục tiêu dài hạn, ngắn hạn mà doanh nghiệp đang hướng đến. Đồng thời cũng thể hiện các giá trị pháp lý, đạo đức kinh doanh của doanh nghiệp. Đây là cơ sở để có thể xây dựng chiến lược kinh doanh. Chính vì vậy, doanh nghiệp bắt buộc phải xác định tầm nhìn chiến lược, bản tuyên bố sứ mệnh và trách nhiệm xã hội mà doanh nghiệp đã cam kết một cách kĩ lưỡng, cụ thể, rõ ràng.
Bước 2: Phân tích môi trường bên ngoài doanh nghiệp
Ở bước này, doanh nghiệp cần phân tích môi trường kinh doanh nhằm mục đích tìm kiếm cơ hội và phát hiện ra những thách thức doanh nghiệp gặp phải. Doanh nghiệp cần phân tích những nhóm nhân tố cơ bản trong môi trường kinh doanh ở cấp độ vĩ mô và phân tích những yếu tố tác động tới lĩnh vực doanh nghiệp đang kinh doanh.
Bước 3: Phân tích môi trường bên trong doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần phân tích môi trường bên trong nội bộ nhằm mục đích đánh giá được tiềm lực, thế mạnh, điểm yếu và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Từ đó có thể giúp doanh nghiệp xây dựng được chiến lược kinh doanh phù hợp, tận dụng tối đa nguồn lực bên trong nội bộ doanh nghiệp.
Tùy thuộc vào từng đặc trưng của lĩnh vực, ngành nghề, quy mô mà mà doanh nghiệp sẽ thực hiện nội dung phân tích nội bộ ở những mức độ khác nhau. Phân tích môi trường nội bộ của doanh nghiệp được thực hiện theo nhiều cách tiếp cận khác nhau:
(1) Phân tích theo các nguồn lực cơ bản của doanh nghiệp
(2) Phân tích theo các chức năng quản trị của doanh nghiệp (hoạch định, tổ chức – thực hiện, phối hợp và kiểm tra)
(3) Phân tích theo các lĩnh vực quản trị doanh nghiệp (như lĩnh vực sản xuất, nhân sự, tài chính, công nghệ kỹ thuật, hậu cần,…)
(4) Phân tích theo chuỗi giá trị của doanh nghiệp (các hoạt động cơ bản và hoạt động hỗ trợ)
(5) Phân tích dựa trên năng lực cốt lõi và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp
Bước 4: Phân tích năng lực cốt lõi và lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp
Phân tích năng lực cốt lõi của doanh nghiệp để hoạch định chiến lược là một nội dung quan trọng trong phân tích nội bộ kinh doanh. Doanh nghiệp cần phải phân tích nguồn lực, khả năng và năng lực cốt lõi, lợi thế cạnh tranh và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp nhằm mục đích nhận diện và đánh giá được các nguồn lực tiềm tàng và hiện hữu để doanh nghiệp có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững, phát hiện được các rủi ro, trở ngại trong việc duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến việc lựa chọn chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp mà không có lợi thế cạnh tranh sẽ dẫn đến sự thất bại, thua lỗ của doanh nghiệp đó trên thương trường. Do đó, chiến lược kinh doanh được xây dựng trên cơ sở của những lợi thế cạnh tranh để giành được ưu thế trong kinh doanh cũng như sự khác biệt trong kinh doanh của doanh nghiệp đó. Lợi thế cạnh tranh là nền tảng để doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh của mình.
Bước 5: Phân tích định hướng chiến lược và lựa chọn chiến lược
Trong quản trị chiến lược cần sử dụng nhiều công cụ, kỹ thuật phân tích chiến lược để xác định định hướng chiến lược hoặc xác định phương án chiến lược cho doanh nghiệp. Kỹ thuật phân tích định hướng chiến lược thường được sử dụng hiện nay là:
+ Ma trận SWOT
+ Ma trận đánh giá yếu tố bên trong (IFE), ma trận đánh giá yếu tố bên ngoài (EFE) và ma trận đánh giá yêu tố bên trong và bên ngoài (Ma trận I-E)
+ Ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM)
Sau khi phân tích định hướng chiến lược doanh nghiệp cần tiến hành phân tích, chọn lựa và quyết định chiến lược kinh doanh cho doanh nghiệp để đảm bảo tính khả thi cho chiến lược. Do đó, đòi hỏi doanh nghiệp phải đưa ra nhiều phương án, tiêu chuẩn làm cơ sở để việc chọn lựa chiến lược kinh doanh phù hợp với doanh nghiệp được tối ưu.
Để lựa chọn được chiến lược kinh doanh phù hợp, các doanh nghiệp cần xem xét các căn cứ sau:
(1) Các căn cứ lựa chọn chiến lược kinh doanh (sức mạnh của ngành và doanh nghiệp, mục tiêu chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp, thái độ của Tổng giám đốc điều hành, nguồn lực tài chính, khả năng và trình độ của các nhà quản trị, sự phản ánh của các đối tượng hữu quan và vấn đề thời hạn, thời điểm, kết quả đánh giá chiến lược hiện tại của doanh nghiệp và kết quả phân tích danh mục đầu tư của doanh nghiệp)
(2) Phương pháp đánh giá các phương án chiến lược kinh doanh (Xác định tiêu thức đánh giá – Xác định mức điểm của từng tiêu thức đánh giá – Phân tích và tính điểm của từng phương án chiến lược – Tiến hành so sánh và lựa chọn chiến lược)
(3) Những yêu cầu khi lựa chọn chiến lược kinh doanh (phù hợp với điều kiện môi trường; phù hợp chính sách đối ngoại, quan điểm và phương pháp quản lý của ban giám đốc; phù hợp với khả năng tài chính, vật chất và nguồn lực nhân sự của doanh nghiệp)
(4) Các mô hình lựa chọn chiến lược kinh doanh:
+Mô hình lựa chọn chiến lược cấp doanh nghiệp theo ma trận MC. Kinsey
+ Mô hình lựa chọn chiến lược của các đơn vị bộ phận kinh doanh
+ Ma trận hoạch định chiến lược có thể định lượng (QSPM)
Bước 6: Phân tích chiến lược và hoạch định chiến lược
Một doanh nghiệp thường đặt ra nhiều loại mục tiêu. Vì vậy mà doanh nghiệp cần phải có các chiến lược cho phép đạt được các mục tiêu khác nhau đó. Để dễ dàng cho quá trình lựa chọn chiến lược kinh doanh, doanh nghiệp có thể sử dụng ma trận BCG (Ma trận Tăng trưởng – Thị phần) và bảng General Electric của MC. Kinsey (bảng Sức hấp dẫn của thị trường – Vị thế cạnh tranh) để phân tích danh mục đầu tư. Việc phân tích và sử dụng các kết quả của danh mục đầu tư của doanh nghiệp giúp cho việc lựa chọn chiến lược và hoạch định chiến lược sao cho phù hợp dễ hơn.
Bước 7: Thực hiện chiến lược
Tổ chức thực hiện chiến lược là giai đoạn biến các ý đồ chiến lược trở thành hiện thực. Đây được xem là giai đoạn khó khăn và đòi hỏi sự điều hành và chỉ đạo sát sao mới đảm bảo cho sự thành công của doanh nghiệp.
Tổ chức thực hiện chiến lược là quá trình nhằm đảm bảo cho chiến lược được thực hiện ở mọi khâu và mọi bộ phận trong doanh nghiệp. Do đó mục tiêu của việc tổ chức thực hiện chiến lược là nhằm tạo ra sự phù hợp giữa các mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp với các hoạt động hàng ngày của doanh nghiệp và nhiệm vụ của từng bộ phận. Phải tạo ra được sự phù hợp giữa các chức năng quản trị và những hoạt động quản lý hành chính.
Việc tạo ra những phù hợp về chức năng có nghĩa là lựa chọn và thực hiện các chính sách phù hợp trong từng chức năng như: chức năng sản xuất, marketing; kỹ thuật, vật tư tài chính nhằm mục tiêu tăng cường thực hiện chiến lược.
Để tổ chức thực hiện chiến lược thành công thì doanh nghiệp phải đề ra những yêu cầu sau:
(1) Mục tiêu chiến lược và các kế hoạch triển khai thực hiện phải được phổ biến và quán triệt đến tất cả những nhân viên tham gia.
(2) Kế hoạch triển khai thực hiện phải được xác định rõ ràng
(3) Phải thu hút được sự tham gia đầy đủ nhiệt tình của đông đảo đội ngũ nhân sự trong doanh nghiệp
(4) Đảm bảo đủ nguồn lực cần thiết cho việc thực hiện chiến lược
(5) Xây dựng hệ thống thông tin quản lý trong nội bộ và hệ thống kiểm soát hữu hiệu theo dõi chặt chẽ tiến trình thực hiện chiến lược.
Đồng thời, nội dung triển khai thực hiện kế hoạch cũng cần được chuẩn bị kỹ càng, cụ thể rõ ràng chi tiết. Nội dung cơ bản của công tác tổ chức thực hiện chiến lược kinh doanh bao gồm: thiết lập mục tiêu hàng năm, đưa các chính sách phân bổ nguồn lực, gắn cơ cấu tổ chức với thực hiện, hoàn thiện hệ thống sản xuất và điều hành và nhất là phát triển nguồn lực nhân sự đáp ứng cho yêu cầu thực hiện chiến lược đã định.
Bước 8: Đánh giá và điều chỉnh chiến lược
Trong quá trình thiết lập và thực hiện chiến lược, một trong những vấn đề mấu chốt để bảo đảm thực hiện thành công chiến lược đã chọn và hoàn thành các mục tiêu chiến lược là tổ chức kiểm soát, đánh giá và điều chỉnh chiến lược cho phù hợp.
4. Tổng kết
Vai trò của chiến lược và quản trị chiến lược có tầm quan trọng rất lớn đến sự thành công của một doanh nghiệp. Việc xây dựng chiến lược kinh doanh bài bản, chuyên nghiệp sẽ giúp doanh nghiệp có thể trụ vững trên thương trường và gia tăng lợi thế cạnh tranh, phát triển mạnh mẽ trong quá trình hoạt động. Do đó, các nhà quản trị kinh doanh cần phải nhạy bén, linh hoạt và có chiến lược bài bản thì mới có thể duy trì bền vững, thành công trên thương trường.
Trên đây là toàn bộ thông tin kiến thức chi tiết và 8 bước xây dựng chiến lược kinh doanh cho doanh nghiệp mà Khởi nghiệp 24h muốn chia sẻ đến các bạn.
Xem thêm tại: Khởi nghiệp 24h
